Šalom, tautiečiai božnicoj!

Pranas Valickas pastebėjo:

tame nuo lietuviškosios Vikipedijos skaitytojų nuslėptame Kazimieže/Kazimierze

štai ką jis aptiko:

Przy samej ulicy Szerokiej znajduje się pięć bożnic* (patiko?). Najstarsza – Stara Bożnica, 

(Synagogę prawdopodobnie zbudowali w drugiej połowie XV wieku Żydzi czescy, którzy przybyli do Krakowa po pogromie praskim w 1389 roku.)

zniszczona podczas wojny, została odrestaurowana i dziś mieszczą się w niej zbiory judaistyczne Muzeum Historycznego Miasta Krakowa. Jedyną czynną obecnie ortodoksyjną bożnicą jest Bożnica Remuh. 

(Originally called the "New Synagogue" to distinguish it from the Old Synagogue, (Stara Bożnica), the Remah Synagogue was built in 1553 at the edge of a newly established Jewish cemetery (today known as the "Old Cemetery") on land owned by Israel ben Josef. This date is stated clearly on the foundation tablet. Nevertheless, the royal permission by King Sigismund II Augustus of Poland was obtained in November 1556, after long opposition from the Church. As it is hard to believe that the construction actually began without the royal permission, the inscription should therefore be understood as possibly referring to the date when the decision to build a second synagogue in Kazimierz was taken by its founder.)

W pobliżu znajduje się cmentarz Remuh – jeden z najstarszych w Europie i w Polsce cmentarzy żydowskich, na którym grzebano Żydów od połowy XVI do połowy XIX wieku. Jednakże najstarszy cmentarz żydowski mieścił się obok nieistniejącego już stawu poza murami miejskimi od strony północno-wschodniej, w okolicach dzisiejszej ulicy Dajwór. W roku 1800 powstał nowy cmentarz przy ulicy Miodowej. Natomiast w budynku przy ul. Szerokiej 6 mieściła się mykwa – rytualna łaźnia dla mężczyzn i kobiet.

Štai jums ir bažnytėlės,

Mieli 

Tautiečiai:)

Tai kaip čia su tom božnicom/bužnicom/buožinyčiom/bažnyčiom nutiko?

A?

Ir dar:

27 lutego 1335 roku, a więc już dwa lata po koronacji, Kazimierz** III Wielki 

(Paskutinis Piastų giminės valdovas.)

wydał przywilej lokacyjny dla Kazimierza na prawie magdeburskim. Miasto odtąd nosiło imię króla – Civitas Kazimiriensis. Lokacja Kazimierza była największą fundacją miejską króla i wstępem do jego dalszej inicjatywy lokacyjnej.

Istotnym wydarzeniem w dziejach Kazimierza stało się zlokalizowanie na terenach dawnej wsi Bawół w roku 1495 tzw. miasta żydowskiego (oppidum iudaeorum) 

decyzją Jana Olbrachta, który z powodów politycznych i ekonomicznych polecił przesiedlić tamże Żydówmieszkających dotychczas w Krakowie^[7]. Przyczyną takiej decyzji było nakładanie się interesów polskich i żydowskich. Żydowskim bankierom zarzucano lichwę, przyczyniającą się do ubożenia polskich mieszczan. Do wygnania Żydów z Krakowa namawiał franciszkaninJan Kapistran, który wcześniej prowadził krucjatę przeciwko starozakonnym we Wrocławiu^[8]. W 1485 r. gmina żydowska wyrzekła się uprawiania handlu i pośrednictwa w Krakowie, z wyjątkiem sprzedaży rzeczy zastawionych, jednak to nie pomogło. Bezpośrednim impulsem dekretu Olbrachta był pogrom (utopienie kilkudziesięciu Żydów w Wiśle) w 1494 r.^[9], spowodowany konfliktem między kupcami żydowskimi a polskimi o prawo do handlu na rynku krakowskim^[10]. W rezultacie powstała dzielnica żydowska, wyraźnie oddzielona od części zamieszkanej przez chrześcijan, która przez wiele wieków rozwijała się autonomicznie. Obejmowała teren obecnych ulic Miodowej, Starowiślnej, św. Wawrzyńca, Wąskiej, Józefa i Nowej. Była wydzielona parkanami i kamiennym murem, który istniał do 1800 roku. Centrum stanowiła dzisiejsza ulica Szeroka. Powstawały liczne synagogi (z których 7 wciąż istnieje), szkoły i uczelnie, cmentarze, a także okazałe domy mieszkalne szczególnie szybko bogacących się kupców i bankierów żydowskich. Kazimierz stał się istotnym ośrodkiem kultury żydowskiej w Polsce i na świecie, którego najistotniejszymi postaciami byli rabin Mojżesz Isserles oraz Natan Spira.

* Dėkui gerb. Ryšard Maceikianec/Ryszard Maciejkianiec: paklausiau - gavau atsakymą:

Bożnica = bóżnica – miejsce modłów Żydów, także siedziba gminy żydowskiej; dom modlitwy, synagoga.

Žr. "Słownik współczesny języka polskiego". tom 1, Warszawa, Wilga 2000.

** Kaziuko mugei navyna:)