Sto lat

Vietoj įvado - masonas: Žečpospolita!

Ar vis dar tokia?

I Rzeczpospolita, Rzeczpospolita szlachecka – UMOWNA* NAZWA państwa złożonego z Korony Królestwa Polskiego i Wielkiego Księstwa Litewskiego, stosowana dla okresu od połowy XV wieku...

Rzeczpospolita Polska (RP) – OFICJALNA NAZWA państwa polskiego od drugiej połowy XVII wieku do 1795 (jedno z wielu stosowanych wówczas) oraz w latach 1918–1952 i od 1989.

Nazwa Rzeczpospolita Polska była używana jako OFICJALNA NAZWA państwa polsko-litewskiego od drugiej połowy XVII wieku^[2]. 

Od drugiej połowy XVII wieku do 1795!

Sto lat!

Kiedy urodziny**?

* Prano Didysis lenkų-lietuvių kalbų žodynas žodį "umowny/a" aiškina taip:

1) kontraktinis, sutartinis; 

2) fiktyvus, sąlyginis.

** Znajdź Rzeczpospolita, znajdź Polska:

In Nomine Sacro Sanctae et Individuae Trinitatis Notum sit universis et singulis quorum interest, vel quomodo libet interesse potest, quod deducendo ad executionem perpetui inter Serenissimos et Potentissimos Reges et Remp[u]b[licam]. Poloniae ab una, Electoresque Brandenburgicos in Prussia etc. Duces parte ab altera foederis inconcussum robur firmitatemque habentia pacta. Et imprimis articulum quo disponitur, ut quotiescunque novus rex electus fuerit, aut Dux Prussiae in Ducatum successerit, idem foedus ab utraque parte renovetur, confirmeturque iuramentis de super praestits per deputatos in animam principatum jurantes, existente nunc casu novae in Repub[lica]. Polonia Nach dem Tod Wisniowieckis (10.11.1673) wurde Jan III. Sobieski am 19. Mai 1674 zum polnischen König gewählt. electionis Constitutis prius ex mutua conventione eidem actui die locoque infra expressis alte memoratorum tam Regiae Maiestatis, quam Serenitatis Electoralis deputati plenipotentiairii: A parte quidem Regia magnificus Christophorus in Grzymultowice Grzmalkowski, Castellanus Posnanensis, Ostensis, Plocensis,  Gubernator, Sacrae Reginalis Majestatis Mareschalcus, et generosus Ioannes Szomowski, Curiae Regni Thesaurarius, Opoczynensis Gubernator, Magnus Arcis Cracoviensis Procurator. A parte vero Electorali magnifici et generosi Ioannes Liber Baro ab Howerbecke in Eichmedien, Baronowo et  ac Domkau dominus et haeres, Serenissimi Electoralis Brandenburgici Consiliarius, Status intimus Electoratusque Dapifer Haereditarius, Drahimiensis, Hohensteinensis, Daniel a Tettau in Powarschen, Marckhausen dominus et haeres, Serenissimi Electoris Brandenburgici Aulae et Legationum Consiliarius et Locensis Capitaneus, Praestituta die in Arce Varsaviensi comparuerint post mutuasque plenipotentiarum tabulas (quarum apographa sub finem huius instrumenti de verbo ad verbum sunt inserta) rite commutatas sequenti tenore in animam principalium jurarunt: Nos Christophorus et Ioannes a Serenissimo et Potentissimo Principe Domino D[omi]no IoanneTertio, Dei Gratia Rege Poloniae, Magno Duce Lithuaniae, Russiae, Prussiae, Masoviae, Samogitiae, Livoniae, Kijoviae, Volhyniae, Podoliae, Podlachiae, Smolensciae, Severiae, Czerniechoviaeque ad renovationem et confiramtionem pactorum quae die 19 septembris Velaviae, tum die sexta novembris Bydgostiae anno 1657 cum Serenissimo Principe domino Friderico Vilhelmo Marchione Brandenburgico S[acri]. R[omani]. I[imperii]. Archicamerario et Principe Electore in Prussia Magdeburgi, Juliae, Cliviae, Montium, Stetini, Pomeraniae, Cassubiorum, Vandalorumque nec non in Silesia Crosnae et Carnoviae Duce, Burgravio Norimbergensis, Principe Halberstadii, Mindae et Camini, Comite Marcae et Ravensbergi, D[omi]no in Ravenstein, Lauenburg et Bytau. Nomine inclyti Regni Poloniae, et Magni Ducatus Lithuaniae conclusa et stabilita per constitutionem omnium ordinum in totius Reipub[licae]. approbata et confirmata sunt, deputati commissarii nomine eiusdem Sacrae Regiae Maiestatis Poloniae, eiusque successorum Regum quandoquidem praefata pacta Sua Electoralis Sern[itat].tis per Illustrissimos et Excellentissimos D[ominus] D[ominus] Ioannem liberum Baronem ab Hoverbecke et Danielem a Tettau, deputatos Suae Serenitatis Electoralis plenipotentiarios, in instanti quoque ratihabet et iuramento confirmat: Nos ex vi specialis mandati in animam eiusdem S[acri]. R[eg]i[ae]. M[aies]t[a]tis juramus, quod S[acra]. R[egia]. M[aies]tas praedicta pacta in omnibus articulis, punctis et clausulis observatura sit, nec iisdem sive directe sive indirecte contraventura, aut contraveniri a subditis passura sit. Sic ipsam, et Nos Deus adjuvet per haec Sancta Dei Evangelia Amen. Formula Iuramenti Legatorum Electoralium Nos Ioannes Liber Baro ab Hoverbecke et Daniel a Tettau, a Ser[enissi]mo et Potenissimo Principe ac D[omi]no D[omi]no Friederico Guilhelmo Marchione Brandeburgico S[acri]. R[omani]. I[mperii]. Archicamerario et Principe Electore in Prussiae, Magdeburgi, Juliae, Cliviae, Montium, Stetini, Pomeraniae, Cassubiorum, Vandalorumque nec non in Silesia Crosnae et Carnoviae Duce, Burgrabio Norimbergensis Principe Halberstadii, Mindae et Camini, Comite Marcae et Ravensbergi, D[omi]no in Ravenstein, Lauenburg et Butau. Ad renovationem et confirmationem pactorum, quae die 19 septembris Velaviae, tum die 6 Novembris Bygostiae anno 1657 cum Rege et Rego Poloniae, item cum Magno Ducatu Lithuaniae Sua Serenitas Electoralis iniit. Quaeque Resp[ublica]. postmodum in comitiis Regni anno 1658 sicuti nunc quoque Serenissimus ac Potentissimus Princeps ac Dominus Dominus Ioannes Tertius Rex Poloniae, Magnus Dux Lithuaniae, Russiae, Prussiae, Masoviae, Samogitiae, Kiioviae, Volhyniae, Podoliae, Podlachiae, Livoniae, Smolensciae, Severiae, Czerniechoviaeque ratihabuit et confirmavit. Deputati commissarii nomine Serenitatis Electoralis pro ipsa ipsiusque successoribus marchionibus electoribus Brandbenburgicis in Prussia Ducibus in animam Suae Serenitatis Electoralis, vi specialis mandati juramus, quod Sua Serenitas Electoralis, praedicta pacta in omnibus articulis, punctis et clausulis observatura sit, nec iisdem sive directe, sive indirecte contraventura, aut contraveniri a subditis passura sit, Sic ipsam et Nos Deus adjuvet per haec Sancta Dei Evangelia Amen. Ut huius Rei ad posteritatem constet memoria fidesque duo exemplaria eiusdem tenoris confecta, manibusque ac sigillis partiam propriis munita ac confirmata sunt. Sequitur apographum mandatorum tam Sacrae Regiae Maiestatis quam Serenitatis Electoralis Suae. Ioannes Tertius Dei Gratia Rex Poloniae, Magnus Dux Lithuaniae, Russiae, Prussiae, Masoviae, Samogitiae, Kiioviae, Volhyniae, Kiioviae, Podoliae, Podlachiae, Livoniae, Smolensciae, Severiae, Czerniechoviaeque Notum testatumque facimus per praesentes. Quod cum pactis Bydgostiensibus cautum sit, ut pacta illa, quae Nobis et Regno Poloniae, ac Magno Ducatui Lithuaniae cum Serenissimo Principe Domino Friderico Vilhelmo, Marchione Brandenburgensi, Sacri Romani Imperii Archicamerario, et Principe Electore, Prussiae. Magdeburgi, Juliae, Cliviae, Montium, Stetini, Pomeraniae, Cassubiorum, Vandalorumque nec non in Silesia Crosnae et Carnoviae Duce, Burgravio Norimbergensi, Principe Halberstadii Mindae et Camini, Comite Marcae et Ravensbergae, Domino in Ravenstein et Terrarum Lauenburg et Butau, Domino Cognato et Nostro Charissimo, intercedunt, quotiescunque novus rex Poloniae electus fuerit, ab utraque parte renovetur et confirmetur, iuramento desuper praestito per deputatos in animam principalium jurantes. Nos praedictio pactis sartisfaciendo, magnifico ChristophoroGrzymultowski, Castellano Posnanensi, Ostensi, Pilensi, Stumensi Capitaneo Reginalis Maiestatis Mareschalcus et generoso Ioanni Szomowski, Thesaurario Curiae Regni Opocznensi, Nostro Capitaneo in mandatis dederimus, ut super memoratis pactis Bydgostiensibus iuramentum in animam Nostram praestent, atque ex altera parte per deputatos electorales praestandum audiant et excipiant. Quemadmodum praesentibus hisce ipsis iniungimus, ut mediante tali iuramento pacta ista renovent, atque confirment, eorundemque observantiam a parte Nostra promittant. Prout et hisce praesentibus illam facultatem et plenipotentiam praedictis legatis Nostris damus et concedimus. Ratihabentes omnia quae hac in parte iuxta pactorum tenorem acturi sunt. In cuius rei fidem hanc Nostram plenipoteniam manu Nostra subscriptam sigillo Regni communiri jussimus. Datum Varsavie die IV mensis maj anno Domini MDCLXXVII Regni Nostri anno Tertio Ioannes Rex Locus Sigilli Ioannes Stanislaus Nietwicki, Abbas Plocensis Infalatus Olicensis Regens Cancellarius Regni. Nos Fridericus Vilhelmus, Dei gratia Marchio Brandenburgensis, Sacri Romani Imperii Archicamerarius et Princeps Elector, Prussiae Magdeburgi, Juliae, Cliviae, Montium, Stetini, Pomeraniae, Cassubiorum Vandalorumque nec non in Silesia Crosnae et Carnoviae Dux, Burgravius Norimbergensis, Princeps Halberstadii Mindae et Camini, Comes Marcae et Ravensbergae, Dominus Ravensteini et Terrarum Lawenburg et Butow. Notum facimus et testamur praesentibus, quod cum pactis Bydgostiensibus cautum sit ut foedus perpetuum quod Nobis cum Serenissimo ac Potentissimo Rege Poloniae, inclytaque Repub[licae]. Poloniae, nec non Magno Ducatu Lithuaniae intercedit, quotiescunque novus Rex electus fuerit, ab utraque parte renovetur et confirmetur, juramento de super praestito per deputatos in animam principalium jurantes. Nos praedictis pactorum tabulis satisfaciendo magnifico, generoso, Consiliario Status Nostri intimo sincere et fideliter nobis dilecto. Ioanni Libero Baroni ab Hoverbecke in Eichmedien, Baranowo, Domkau, Geyerswalde, Electoratus Nostri Dapifero haereditario ut et generos sincere fideliter Nobis dilecto, Danieli de Tettau, Consiliario Nostro Aulico et Legationum nec non Capitaneo Loitzens[is] in Ducali Borussia mandatum dederimus, ut praestito prius juramento super pactis a deputatiis Regiis in animam Sacrae Regiae Maiestatis juramentum istud a parte Nostra in animam Nostram praestent. Quemadmodum praesentibus hisce ipsis iniungimus, ut mediante tali iuramento pacta ista renovent, confirment, eorundemque observatiam a parte Nostra promittant. Prout et hisce praesentibus illam facultatem et plenam potentiam praedictis legatis Nostris coniunctim et separatim largimur et concedimus. Ratihabentes omnia quae hac in parte iuxta pactorum tenorem actur sunt. In cuius rei fidem mandatum hosce manu Nostra subscripsimus sigilloque Nostro Electorali munire jussimus. Dabantur ex Castris Nostris apud Anclamum 16 Junii 1676 Fridericus Vilhelmus Elector. Tandem Nos a Sacra Regia Majestate Domino Domino Nostro clementissimo ad renovationem pactorum alte nominatorum deputati commissarii. Quem admodum circa inchoationem actus praesentis solenniter et clara voce manifestati sumus, juramentum praestandum nihil praeiudicare Reipublicae debere neque posse, quominus Respublica et Sacra Regia Majestas Dominus Dominus Noster clementissimum praetensiones omnes ab non satisfactionem pactis Bidgostiensibus, in non nullis articulis punctis et clausulis, a Sua Serenitate Electorali mediis iis, quae in pactis extant specificata, servatis gradibus in iisdem expressis requirere possit. Ita nunc praestito iuramento iterato praesenti scripto protestamur et manifestamus. Quam quidem manifestationem propter memoriam et fidem majorem circa conclusionem istius instrumenti rite inter Nos commutati inseri curavimus. Vicissim Nos a Serenissimo Electore Brandenburgico Domino Nostro Clementissimo ad renovationem pactorum alte nominatorum deputati commissarii, quemadmodum circa inchoationem actus praesentis solenniter et clara voce remanifestati sumus, iuramentum praestandum nihil praeiudicare debere Serenissimo Electorali neque posse quo minus Sua Serenitas Electoralis Dominus Noster Clementissimus praetensiones omnes ab non satisfactionem pactis Bydgostiensibus in non nullis articulus, punctis et clausulis a Republica Polona, mediis iis, quae in pactis extant, specificata servatis gradibus in iisdem expressis acquerire possit. Ita nunc praestito iuramento iterato praesenti scripto protestamur et manifestamus. Quam quidem manifestationem propter memoriam et fidem maiorem circa conclusionem istius instrumenti rite inter nos commutati inseri curavimus. Datum in Arce Varsaviensi die decima septima mensis maj anno domini millesimo sexcentesimo septagesimo septimo. LS LS Christophorus Grzymultowski Ioannes Szomowski Ioannes Lib[er]. Baro ab Hoverbecke. Cons[iliarius] status intimus Daniel a Tettau Cons[iliarius]. Aulae Legationum et capitaneis Löwenstein  O kaip Palenkės herbas  patinka? Hence pod Lachem would mean "near the Poles", "along the border with Poland". The historical Lithuanian name of the region, Palenkė, has exactly this meaning.